۱.جایگاه و موقعیت زن در اسلام
اسلام، با آن آیین مترقى و پیشرفته خود، براى زن ارزش و احترام بسیارى قایل است. زن در مفهوم انسانیت با مرد هیچگونه فرقى ندارد و مرد را بر او امتیازى نیست. زن، مانند مرد، عضو کامل جامعه است و شخصیت حقوقى مستقل دارد. زن در جامعهى اسلامى برخوردار از استقلال فکرى و اقتصادى است و در زندگى خود، در تصمیمگیرى آزاد است و به میل خود بر اساس موازین شرعى مىتواند با هر که بخواهد ازدواج کند.
زن از لحاظ شخصیت حقوقى تا آنجا مستقل است که مىتواند براى شیر دادن مولودش از شوهرش مزد مطالبه کند و بدون دخالت شوهر مىتواند کشاورزى یا تجارت کند
اسلام دست به یک عمل انقلابى زد که پیش از آن بىسابقه بود و آن عبارت است از شرکت زنان در جنگ.
در جنگ «خیبر» که در سال هفتم هجرى روى داد، تعدادى از زنان اجازه یافتند، در جنگ شرکت نمایند. «ابن اسحاق» از زنى که در این جنگ شرکت جسته بود، چنین روایت مىکند: هنگامى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم عازم جنگ خیبر بود، من با تنى چند از زنان قبیله بنىغفار به نزد آن حضرت رفتیم تا به ما اجازه شرکت در جنگ جهت مداواى مجروحان و زخم دیدگان و کمکهاى دیگرى که از ما برمىآمد، بدهد و به همراه لشکر اسلام باشیم. پیامبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم به ما اجازه شرکت داد و فرمود: به امید خدا!
ما به همراه مسلمین عازم خیبر شدیم و تا پایان جنگ به پرستارى و مداواى مجروحان پرداختیم. چون کار جنگ پایان یافت و مسلمانان پیروز شدند، رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم در تقسیم غنایم جنگى براى ما سهمى قایل شد. از آن جمله گردنبندى است که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم آن را به عنوان غنیمت جنگى به من داد. من هرگز آن را از خود دور نکرده و نخواهم کرد.
گردنبند این زن همچنان باقى بود تا آنکه مرگش فرارسید. به هنگام مرگ، وصیت کرد که آن را با وى دفن کنند.
به آیات قرآن که مراجعه کنیم مىبینیم، حقوق و تکالیف زن و مرد مساوى است: «زنان و مردان نسبت به یکدیگر حقوق متقابل دارند.»
یعنى همان طورى که زن و مرد از لحاظ عقل و شعور و هوش متساوىاند و در مفهوم انسانیت هیچگونه تفاوتى با یکدیگر ندارند، از لحاظ حقوق و تکالیف نیز برابرند. هرگونه تکلیف و حقى که زن نسبت به مرد دارد، عینا مرد همان حق و تکلیف را نسبت به زن باید داشته باشد. از این جهت است که «ابنعباس (ره)» مىگوید: به حکم همین آیه شریفه، من ناچارم خودم را براى همسرم آرایش کنم، همانگونه که او خودش را براى من آرایش مىکند.
۲.شخصیت زن از دیدگاه پیامبر (ص)
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم نسبت به زن احترام خاصى قایل بود و مرتباً درباره محبت و مهربانى و مداراى با آنها سفارش مىکرد، به زنان سلام مىکرد و مکرر مىفرمود:
من از دنیاى شما سه چیز را دوست مىدارم و آن سه چیز عبارتاند از: عطر، زن و نماز که روشنى چشم من است.
ناگفته پیدا است که این سخن پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم به خاطر شهوت و غریزه جنسى نبود، بلکه آن حضرت با ایراد چنین سخنانى مىخواست زنان را که در نظر اعراب، موجودى بىارزش و در حد یک حیوان بودند، بزرگ جلوه دهد. بدین جهت، زن را در ردیف نماز که امرى عبادى و مقدس است، قرار داد و با این تعبیر، زن را به بالاترین مقام ترقى داد.
«میمونه»، همسر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم مىگوید: از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم شنیدم که مىفرمود: بهترین مردان امت من کسى است که نسبت به همسر خود بهترین رفتار را داشته باشد و بهترین زنان امت من کسى است که نسبت به همسر خویش بهترین کردار را داشته باشد. هر زنى که آبستن مىشود، هر شب و روزى که بر وى مىگذرد، برابر با هزار شهید، اجر و پاداش دارد. بهترین زنان امت من زنى است که در آنچه معصیت نباشد، رضاى شوهر را به دست آورد و بهترین مردان امّت من، مردى است که با خانوادهاش به لطف و مدارا زندگى کند. چنین مردى هر روزى که بر او بگذرد، اجر صد شهید دارد.
عمر گفت: یا رسولاللَّه! چگونه مىشود زنى که رضایت شوهرش را به دست آورد، اجر هزار شهید و مردى که با خانوادهاش مدارا کند، اجر صد شهید را داشته باشد؟
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: بدان که اجر زنان، نزد خداوند، بیش از اجر مردان است. به خدا سوگند که ستم شوهر نسبت به زن، بعد از شرک به خدا، بزرگترین گناهان است. نسبت به رفتار با موجود ضعیف (زن و یتیم) از خدا بترسید که خداوند به خاطر ایشان، شما را مؤاخذه خواهد کرد. هر که به این دو نیکى کند، رحمت الهى نصیب او شود و هر که بدى نماید، مورد سخط و خشم الهى واقع شود.
رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم معیار جوانمردى و فرومایگى انسان را چنین بیان مىفرماید: جوانمردان، کسانى هستند که زنان را گرامى مىدارند و فرومایگان نسبت به آنان اهانت مىنمایند. (3)
و در حدیث دیگر مىفرماید: بهترین شما کسى است که با خانوادهاش رفتار نیک داشته باشد. من نیز با خانوادهام چنینام.
ابنعباس از پیامبر گرامى صلى اللَّه علیه و آله و سلم روایت مىکند: هرکس دخترى داشته باشد و نسبت به او اهانتى روا ندارد و فرزند پسرش را بر او ترجیح ندهد، خداوند او را داخل بهشت مىکند. (5 )
و نیز مىفرماید: هرکسى که از بازار، متاع و تحفهاى به خانه آرد، اول به دختران بدهد و سپس به پسران. هر آن کس که دختران را شاد کند، گویى که از ترس خدا گریسته است، یعنى همان تقرب و پاداش را دارد.
۳.توجهات پیامبر (ص) نسبت به حقوق و شخصیت زن
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم- در روزگارى که زن ارزش و اعتبارى نداشت- مقام زن را تا سطح یک انسان مستقل و داراى حقوق و شخصیت بالا برده، توصیه مىفرمود که مقتضیات فطرت زن رعایت شود. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم زن را تشبیه به استخوان خمیده دندهها مىکرد و مىفرمود: زن شبیه استخوان خمیده دندههاست و در همان وضعى که هست، سودمند است. اگر بخواهند آن را راست کنند، مىشکند و ضایع مىشود.
این بدان معناست که خلقت زنان را نمىتوان تغییر داد و کارى که از عهده مردان بر مىآید و در صلاحیت آنان است، هیچگاه از عهده زنان بر نمىآید.
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: به دور باد کسى که خانواده خود را ضایع کند و آنها را به حال خود واگذارد.
البته باید گفت که زن باید نکاتى را رعایت کند. چنان که رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم مىفرماید: بهترین زن، کسى است که در هنگام نعمت، شکرگزار باشد و در بلا و گرفتارى صبر و بردبارى را از دست ندهد.
و نیز مىفرماید: بعد از ایمان به خدا نعمتى بالاتر از همسر موافق و سازگار نیست.
امام صادق علیهالسلام مىفرماید: بهترین زنان کسانى هستند که در هنگام نعمت، شکرگزار باشند و در صورت ندارى، راضى و خشنود باشند.
در حدیثى از رسول گرامى صلى اللَّه علیه و آله و سلم روایت شده که فرموده است:جبرئیل همواره درباره بانوان به من سفارش مىکرد تا جایى که گمان مىکردم، براى شوهران «اُف» گفتن به زنان جایز نیست. در برخورد با آنان از خدا بترسید، چه اینان با پیمانهاى الهى بر شما حلال شدهاند و به شکل امانتهاى خدا در خانههایتان به سر مىبرند. آنها به خاطر اینکه همسر، مادران فرزندان، شریک زندگانى و وسیله کامیابىتان هستند، به گردنتان حقى دارند. نسبت به آنان دلگرم و با محبت باشید و دلهایشان را با محبت به دست آورید تا با شما زندگى کنند. آنها را دشمن ندارید و شکنجه نکنید و آنچه را که به عنوان مهریه به آنها دادهاید، به زور نگیرید.
پیامبر عزیز صلى اللَّه علیه و آله و سلم مىفرماید: بهترین فرزندان شما دختران شما هستند. علامت خوشقدمى زن، این است که اولین فرزندش دختر باشد. هرکس سه دختر یا سه خواهر را اداره کند، بهشت بر او واجب است
روزى، مردى که نزد رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم بود، اطلاع یافت که خداوند دخترى به او داده است. آن مرد از این خبر رنگش تغییر کرد.
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: چرا رنگت تغییر کرد؟
عرض کرد: هنگامى که از خانه خارج مىشدم، همسرم در حال وضع حمل بود. اکنون خبر رسید که دخترى به دنیا آورده است.
حضرت فرمود: زمین جایش مىدهد و آسمان سایه برایش مىافکند و خدا روزیش مىدهد.او گل خوشبویى است که از آن استفاده مىکنى.
۴.روش برخورد پیامبر خدا نسبت به همسران خویش
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم با همسران خویش با مهربانى و عطوفت و عدالت رفتار مىکرد، به ایشان به نظر مساوى مىنگریست و ترجیحى میانشان قایل نبود. حتى در مسافرتها هر کدامشان را که قرعه به نامشان اصابت مىکرد، با خود مىبرد، تندخویىها و بدزبانى همسران خویش را تحمل مىکرد و هیچگونه خشونتى نسبت به آنها به کار نمىبرد.
بعضى از همسرانش از رفتار او سوءاستفاده کرده، گستاخى را به حدى رسانده بودند که اسرار داخلى آن حضرت را فاش مىساختند.
فاشکنندگان اسرار داخلى، جز «حفصه» و «عایشه» نبودند. این دو، عادت به این کار ناپسند داشتند و خداوند متعال به دنبال افشاى اسرار، امر به توبهشان فرمود.
به دنبال جنگ پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم با «بنىنضیر» و «بنىقریظه»، بعضى از همسرانش (عایشه و حفصه) تصور کردند، چون گنجینههاى یهود به دست پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم افتاده، باید به فکر زندگى تجملى و اشرافى باشند.
به همین خاطر از آن حضرت تقاضاى زر و زیور کردند، ولى با مقاومت پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم روبهرو شدند. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم سخنان درشت آنان را نشنیده گرفت.
ابوبکر و عمر (پدران عایشه و حفصه) که از این ماجرا آگاه شدند، درصدد تنبیه دخترانشان برآمدند، ولى رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم آنان را منع فرمود و فقط به کمتوجهى به آن دو اکتفا کرد.
پس از یک ماه متارکه، وحى نازل شد که زنان خود را به یکى از دو کار مخیر کن.یا باید با زندگى ساده و قناعتآمیز تو بسازند و به پاداش اُخروى نایل شوند و یا اینکه هر کدامشان را که در پى زندگانى پرتجمل هستند و این نوع زندگانى را بر تو ترجیح مىدهند، با تجهیزات کافى و به نحو شایسته رها کنى.
به طور کلى، رفتار پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم بر اساس احترام زن و مقام والاى او بوده است و این رفتار تا آخرین روز زندگانى آن حضرت ادامه داشت.
۵.ملاک برترى انسان
اسلام ملاک فضیلت و برترى انسان را (چه مرد و چه زن) تقوا و پرهیزگارى مىداند: «اى گروه مردم! ما شما را به صورت مرد و زن آفریدیم و شما را قبیلهها و ملتها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. به راستى، نزد خداى، گرامىترین شما کسى است که پرهیزکارتر باشد.»
خداوند متعال در این آیه شریفه فقط تقوا و پرهیزگارى را ملاک برترى انسان قرار داده است و از مفهوم آیه چنین استفاده مىشود که زن و مرد از هر لحاظ برابر و مساوىاند.
«هر مرد و زن با ایمان که کردار شایسته و نیک داشته باشد، هر آینه، او را به زندگى پاکیزه، زنده مىداریم و به بهتر از آنچه که در دنیا انجام مىدادند،پاداششان مىدهیم.»
در این آیه شریفه، زن مانند مرد به حساب آمده است و در انجام دادن وظایف دینى با مردان، برابر و شریک است و اگر با ایمان بمیرد، در آخرت از نعمت بهشت و زندگى پاکیزه برخوردار مىشود.
در مورد حسن رفتار و سلوک مردان نسبت به همسران، خداوند مىفرماید: «با همسران خود به طور شایسته رفتار کنید.»
دختر رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم فاطمه زهرا علیهاالسلام به همراه عدهاى از زنان در جنگ اُحد به کمک مجروحین رفت و شخصاً به مداواى آنان پرداخت.
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم از زنان، همچون مردان بیعت مىگرفت و آنان را مانند مردان، در ردیف اصحاب خویش جاى مىداد.
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » احمد زیدونی ( شنبه 85/9/11 :: ساعت 10:36 صبح )
وقایع بعد از شهادت حضرت زهرا
یازده نکته در رابطه با فدک
وقایع پس از ایراد خطبه حضرت زهرا
احتجاج حضرت زهرا با ابوبکر پس از ایراد خطبه
[عناوین آرشیوشده]
>> بازدید امروز: 4
>> بازدید دیروز: 0
>> مجموع بازدیدها: 87833
» پیوندهای روزانه
هیئت محبان قمر بنی هاشم (ع) [177]
سخن نور [121]
حجاب [79]
امام حسن مجتبی (ع) [111]
شبکه امام مهدی (عج) [68]
اهل بیت علیه السلام در منابع اهل سنت [60]
اهل بیت علیه السلام در پایگاه شیعه [67]
پیامبر واهل بیت علیه السلام [50]
امام علی (ع) [65]
غدیر [41]
صوت الاحباب [206]
دانلود مداحی [195]
ماه بنی هاشم [271]
وبلاگ شخصی سید محمد انجوی نژاد [147]
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری [102]
[آرشیو(16)]
» آرشیو مطالب
آذر ماه 1385
بهمن ماه 1385
اسفند ماه 1385
اردیبهشت ماه1386
» لوگوی وبلاگ
» لینک دوستان
» صفحات اختصاصی
» لوگوی لینک دوستان
» طراح قالب
